دیگ فولادی چیست

دیگ به صورت کلی دستگاهی است که در آن با گرمای حاصل از سوختن یک ماده سوختنی، حرارت به سیال درون آن انتقال می یابد. دیگ فولادی به عنوان یکی از اجزای موتورخانه ساختمان، از انواع دیگ های متداول موتورخانه است.

شکل 1 تصویری از یک دیگ فولادی موتورخانه در یکی از پروژه های تیم تاسیسات 24ساعته

در ابتدا به تعریف دو مفهوم سیال و پاس در دیگ های فولادی می پردازیم:

سیال: سیال داخل دیگ های فولادی، مشابه بقیه دیگ ها، می تواند شامل یکی از سیالات متعارف تاسیساتی نظیر آب، بخار آب، روغن و ... باشد.

پاس: پاس در دیگ، به معنى عبور است، هر بار که شعله و یا گازهاى حاصل از عمل احتراق یک بار طول دیگ را طى مى کنند به آن یک پاس گفته مى شود.

کوره دیگ، پاس اول است. لوله هایى که گازهاى حاصل از عمل احتراق، بعد از خارج شدن از کوره، از آنها عبور کرده، به جلو هدایت مى شود، لوله هاى پاس دوم نامیده مى شوند.

دیگ های فولادی آب گرم

دیگ های فولادی آب گرم به صورت یک پارچه در دو نوع کلی تولید می شوند و بر حسب سفارش خریدار بر اساس ظرفیت مورد نیاز ساخته و عرضه می شوند. این دو نوع عبارتند از:

• دیگ های فولادی با لوله های آتش یا فایر تیوب: که در آن گازهای ناشی از احتراق ماده اشتعال زا از داخل لوله ها عبور می کند.
• دیگ های فولادی با لوله های آب یا واتر تیوب: که در آن آب از داخل لوله ها می گذرد.

دیگ فولادی فایر تیوب به عنوان نوع متداول تر این نوع دیگ ها در ایران محسوب می شود و از قسمت های زیر تشکیل می شود:

• بدنه: بسته به ابعاد مورد نیاز، بدنه دیگ فولادی از ورق های فولادی بریده شده و پس از عملیات نورد، جوشکاری می شود.
• لوله ها: برای دیگ های فولادی موتورخانه از لوله های بدون درز یا آتش خوار استفاده می کنند، که از لوله های 6 متری به اندازه مورد نیاز بریده می شود.

پیشنهاد می کنیم سری به مقالات اجرای لوله کشی موتورخانه ساختمان و انواع لوله های موتورخانه بزنید.

شکل 2 تصویری از سیستم لوله کشی و شیرآلات یک موتورخانه

• صفحات نگه دارنده لوله ها: این صفحات علاوه بر نگه داشتن لوله ها، محفظه داخلی دیگ را نیز از محیط خارجی جدا می کنند.

در دیگ هایی که طول کمی دارند، یک تیوب شیت در جلو و یکی در عقب دیگ فولادی نصب می شود؛ درحالیکه در دیگ های با طول زیاد، جهت نگه داشتن لوله ها، مابین تیوب شیت های جلویی و عقبی، تیوب شیت (یا تیوب شیت های) دیگری هم تعبیه می شود.

با استفاده از جوشکاری، اتصال بین تیوب شیت های جلو و عقب با بدنه دیگ برقرار می شود. آب بندی لوله ها به تیوب شیت ها با روش گشاد کردن لوله – که با ابزاری به نام والس انجام می شود- صورت می گیرد.

به این عمل در اصطلاح، اکسپند (Expand) گفته می شود. در بعضی از کارخانه ها، با جوشکاری لوله های پاس دوم را به تیوب های شیت جلو و عقب دیگ اتصال می دهند.

شکل 3 تصویری از مشعل متصل به دیگ فولادی در یکی از پروژه های تیم تاسیسات 24ساعته

• کوره: کوره دیگ محلی است که در آن سوزاندن مواد سوختنی (مازوت (نفت کوره یا نفت سیاه)، گازوئیل و یا گاز) به وسیله مشعل انجام می شود.

برای ساخت و نصب کوره، از ورق فولاد آتش خوار استفاده می شود و با بریدن از این ورق ها به ابعاد مورد نیاز و سپس نورد و جوش کاری آن، فرآیند نصب در داخل دیگ صورت می گیرد و در نهایت با جوشکاری به تیوب های شیت جلو و عقب دیگ متصل می شود.

• اتصالات لوله رفت و برگشت: بر روی هر دیگ آب گرم فولادی موتورخانه، جهت اتصال لوله رفت و و برای اتصال لوله برگشت به دیگ، مکان های جداگانه ای پیش بینی می شود.
• اتصال لوله انبساط: لازم است که محلی برای اتصال لوله انبساط به دیگ، بر روی دیگ های فولادی آب گرم، پیش بینی می شود.
• شیر اطمینان: علاوه بر اتصال لوله انبساط (توسط کارخانه) بر اساس ظرفیت فشار کاری دیگ، یک و یا دو عدد شیر اطمینان حساس در برابر فشار بر روی آن نصب می شود.
• شیر تخلیه: به منظور تخلیه آب داخل دیگ، در پایین ترین قسمت بدنه آن یک عدد شیر نصب می شود.

شکل 4 نمایی از یک دیگ فولادی عایق کاری شده

• دریچه ها: بر روی دیگ های فولادی به منظور دسترسی راحت تر در هنگام تعمیر و سرویس، دریچه ای به صورت منهول (راهرو آدم رو) در قسمت بالایی و همچنین دریچه هایی به صورت هندهول (دست رو) در دو طرف قسمت پایینی، بر روی بدنه دیگ پیش بینی می شود.

 برای بستن این دریچه ها از واشرهای نسوز و در های مخصوص استفاده می شود.

• محفظه های دود: محفظه هایی در قسمت جلویی و عقبی دیگ های فولادی وجود دارد که گازهای خروجی از یک پاس را پس از دریافت، به درون لوله های مربوط به پاس بعدی هدایت می کند.
• درهای جلو و عقب: به منظور سهولت دسترسی به هنگام تمیز کردن داخل لوله ها و محفظه دود، درب هایی لولایی بر روی محفظه های دود جلو و عقب تعبیه می شود که با پیچ و مهره و قراردادن نخ نسوز در زیر آنها بسته می شوند.
• اتصال دود کش: همانند سایر دیگ ها، در دیگ های فولادی نیز به منظور هدایت محصولات احتراق به خارج از ساختمان، محلی برای اتصال دودکش به آن تعبیه می شود. برای اطلاعات بیشتر به نحوه نصب و اصلاح دودکش موتورخانه مراجعه فرمایید.
• اتصالات مربوط به نشان دهنده ها: محل هایی بر روی دیگ های فولادی جهت نصب ترمومتر، ترموستات و فشارسنج پیش بینی می شود.
• عایق: با یک لایه عایق حرارتی ضخیم، بدنه دیگ های فولادی پوشیده و عایقکاری می شود تا بازدهی افزایش یافته و مصرف انرژی کمتر شود.

توجه: عایق کاری یکی از اقدامات مهم در راه اندازی و نگهداری دیگ های فولادی است.

تیم تاسیسات 24ساعته آماده است با عایق کاری دیگ فولادی موتورخانه نگرانی های ناشی از قبوض انرژی بالای ساختمان شما را برطرف سازد.

• پوشش (کاور): پوششی از ورق فولادی رنگ شده یا ورق آلومینیوم بر روی عایق بدنه دیگ فولادی کشیده می شود.

شکل 5 تصویر شماتیکی از یک دیگ فولادی 2 پاس و قسمت های مختلف آن

شاسی: نصب اکثر دیگ های فولادی در کارخانه بر روی پایه و یا شاسی انجام می شود به نحوی که دیگر جهت نصب و استقرار آنها نیازی به فونداسیون مخصوص نیست.

در شکل فوق یک دیگ فولادی آب گرم 2 پاس همراه با قسمت های مختلف آن مشاهده می شود.

برای مقایسه دیگ چدنی با فولادی کافیست بر روی لینک مورد نظر بزنید.

محاسبه ظرفیت و انتخاب دیگ فولادی موتورخانه

دیگ فولادی آب گرم بایستی علاوه بر فراهم کردن گرمای مورد نیاز برای گرم كردن آب گرم مصرفی ساختمان، تلفات حرارتی ساختمان را نیز تامین كند.

برای تلفات حرارتی درنظر گرفته نشده نظیر تلفات حرارتی مخزن انبساط (كه روی بام نصب شده) یا تلفات حرارتی ناشی از لوله های عایقکاری نشده و .... درصدی به عنوان ضریب اطمینان در نظر گرفته می شود و معمولاً در محاسبات مقدار آن را ده درصد لحاظ می کنند.

به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص مطلب محاسبات دیگ بخار را از دست ندهید.

توجه: برای تهیه این مطلب از محتوای کتاب "تاسیسات حرارتی، رشته تاسیسات شاخه آموزش فنی حرفه ای" استفاده شده است.

نصب و راه اندازی دیگ فولادی موتورخانه خود را با خیالی آسوده به ما بسپارید.کافیست با شماره مندرج در سایت تماس بگیرید یا فرم درخواست سرویسکار را پر کنید.

تا کارشناسان فنی تیم تاسیسات 24ساعته با حضور در محل، کلیه خدمات لازم برای دیگ فولادی و سایر تجهیزات موتورخانه شما انجام دهند.